حافظه چیست و چگونه می توانیم آن را تقویت کنیم؟

یک لحظه به این فکر کنید که چه اتفاقی می‌افتاد اگر شما قادر نبودید هیچ چیز را به خاطر بسپارید و یا به یاد بیاورید؟ به این فکر کنید که اگر خاطره‌ای نداشتید زندگی شما چگونه می‌بود؟ برای اینکه بدانیم در زندگی ما نقش حافظه چیست و بود و نبود آن چه تاثیری در زندگی ما دارد، این مقاله را حتما مطالعه کنید. چرا که قرار است امروز برخی از راه های تقویت حافظه کوتاه مدت و بلند مدت را یاد بگیریم که می‌توانند در زندگی ما تغییراتی جدی ایجاد کنند. 

آیا تعریف دقیقی از حافظه وجود دارد؟

اگرجه هنوز تعریف دقیقی از حافظه وجود ندارد اما می‌توان آن را اینطور تشریح کرد:

“حافظه قسمتی از مغز می‌باشد که اطلاعات مهم و حیاتی مورد نیاز ما در آن ذخیره می شود. در واقع حافظه، محلی برای ذخیره سازی و نگهداری اطلاعات می باشد که با استفاده از آن، هر زمان که خواستیم می توانیم داده های موردنظرمان را به یاد بیاوریم.”

تعاریف آکادمیک و تخصصی دیگری نیز برای حافظه وجود دارند، اما تعریف ارائه شده، بسیار ساده و جامع تر می باشد و با استفاده از آن می توانید یک شناخت کلی نسبت به حافظه پیدا کنید.

انواع مختلف حافظه چیست ؟

به طور کلی می توان حافظه را به ۳ بخش اصلی تقسیم کرد که در زیر به صورت کامل آنها را شرح می دهیم:

۱- حافظه حسی چیست

اولین سطح از حافظه، حافظه حسی می باشد. در این سطح از حافظه، اطلاعات به صورت لحظه ای ذخیره می شوند و تنها پس از ۳ الی ۵ ثانیه از بین می روند! این داده‌ها برای ذخیره شدن باید به مرحله بعد، یعنی حافظه کوتاه مدت ارسال شوند!

حافظه حسی خود به چند بخش تقسیم می شود:

الف) حافظه تصویری

احتمالا شما هم تا به حال با تصویری مواجه شده‌اید که احساس می کردید قبلا آن را جایی دیده اید. احساس شما درست بوده، زیرا آن تصویر در حافظه تصویری شما ثبت شده است.

درست است که تنها ۳ الی ۵ ثانیه اطلاعات باقی می مانند، اما در صورتی که مجددا آن اطلاعات یادآوری شوند، مغز متوجه این موضوع می شود که قبلا هم این اطلاعات را دریافت کرده است. حافظه تصویری با حافظه کوتاه مدت و حافظه بلند مدت نیز در ارتباط می باشد.

ب) حافظه شنیداری

این حافظه، همان طور که از نامش هم پیداست، به داده‌ها و اطلاعات صوتی اختصاص دارد. تنها تفاوتی که با حافظه تصویری دارد این است که نمی تواند به صورت تصویری اسکن را انجام دهد و با استفاده از تکنیک‌ها و روش های صفر و یک دیجیتالی این کار را انجام می دهد.

معمولا هنگام گوش دادن به آهنگ های مورد علاقه‌مان، ممکن است ناگهان به یاد فرد یا گروهی از افراد بیفتیم. دلیلش این است که قبلا چند بار آن آهنگ را با آن فرد یا آن گروه گوش داده‌ایم و این موضوع در حافظه حسی و در بخش شنیداری ضبط شده است.

ج) حافظه لمسی

یکی دیگر از انواع حافظه حسی، حافظه لمسی می باشد که در واقع شرایط یک جسم از لحاظ سردی و گرمی را بررسی می کند. درد و سوزش نیز توسط این بخش قابل تشخیص است و اگر به عنوان مثال به بخاری که بسیار داغ است دست بزنید، این اتفاق در حافظه لمسی ذخیره می شود.

دفعه بعد که بخواهید این کار را انجام دهید، این حافظه به شما یادآوری می کند که این کار خطرناک است!

۲- حافظه کوتاه مدت

پردازش های بسیار سریع و کوتاه در این نوع حافظه انجام می شوند. بیشتر این اطلاعات تنها ۱۵ الی ۳۰ ثانیه در حافظه کوتاه مدت نگه داشته می شوند و پس از آن، از بین می روند.

اگر واقعا به داده ای نیاز داشته باشیم، باید آن قدر آن را تکرار و یادآوری کنیم تا وارد حافظه بلندمدت ما شود. طبق آخرین تحقیقات، شما در حافظه کوتاه مدت شما به صورت میانگین می توانید تنها ۷ داده را ذخیره کنید. اگر این داده‌ها مدام تکرار نشوند، خیلی زود از حافظه کوتاه مدت شما پاک می‌شوند.

اطلاعات برای اینکه به صورت دایمی و بلندمدت ذخیره شوند، باید به حافظه بلندمدت ارسال شوند.

 

۳- حافظه بلند مدت چیست ؟

در این بخش، اطلاعات برای مدتی طولانی ذخیره می شوند تا در زمان مورد نیاز، از آنها استفاده کنیم. مثلا هنگامی که سر جلسه کنکور هستیم، پاسخ سوالات را با کمک حافظه بلند مدتمان می دهیم.

به عنوان مثال، مبحثی از ریاضی که ۶ ماه قبل خوانده‌ایم، پس از تکرار فراوان وارد حافظه بلند مدتمان شده است و ما می توانیم سر جلسه کنکور، با مراجعه به آن داده‌ها و اطلاعات، پاسخ سوالات را بدهیم.

هر چه مباحث بیشتر تکرار می شوند، شانس بیشتری برای ذخیره شدن در حافظه بلندمدت پیدا می کنند!

به همین دلیل است که بسیاری از مشاوران تحصیلی، به خصوص در دوران جمع بندی کنکور بر تمرین و تکرار به صورت پیوسته تاکید دارند. زیرا تکرار یک مطلب به صورت پیوسته، باعث می شود آن مطلب در حافظه بلندمدت شما ذخیره شود.

حافظه چیست | انواع حافظه

تعریف حافظه

حافظه در فرهنگ معین به عنوان قوه‌ای که ضبط و نگهداری مطالب را به عهده دارد، معنا شده است. در فرهنگ فارسی عمید هم به معنای قوه‌ای در انسان و بعضی حیوانات که مطالب و حوادث را به یاد نگه می‌دارد و هم‌چنین استعداد ذهن برای به یاد آوردن مطالب و حوادث آمده است. با تعریف لغت حافظه آشنا شدیم اما تعریف روانشناسان از حافظه چیست؟

حافظه چیست؟

حافظه توانایی ما برای رمز‌گذاری، ذخیره، نگهداری و متعاقباً به یاد آوردن اطلاعات و تجربیات گذشته در مغز انسان است. سه فرآیند مهم در حافظه وجود دارد: رمزگذاری، ذخیره سازی و بازیابی. 

حافظه انسان شامل توانایی حفظ و بازیابی اطلاعاتی است که ما آموخته‌ایم یا تجربه کرده‌ایم. همان‌طور که همه ما می‌دانیم، با این حال، این یک روند بی عیب و نقص نیست. بعضی اوقات ما چیز‌هایی را فراموش می‌کنیم و یا آن‌ها را گم می‌کنیم. بعضی اوقات در همان ابتدا اطلاعات به طور صحیح در حافظه رمز‌گذاری نمی‌شوند.

مشکلات حافظه می‌تواند از مسائل جزئی مانند فراموش کردن جایی که کلید ماشین خود را رها کرده‌اید تا بیماری‌هایی مانند آلزایمر باشد که بر کیفیت زندگی و توانایی عملکرد افراد تأثیر دارد.

مطالعه حافظه انسان هزاران سال است که موضوع علم و فلسفه بوده و به یکی از مباحث مهم مورد علاقه روانشناسی شناختی تبدیل شده است. روانشناسان تحقیقات زیادی انجام داده‌اند که چگونه اطلاعات در ذهن ذخیره می‌شوند و چگونه آن‌ها را به خاطر می‌آوریم که نتیجه این تحقیقات در ادامه آمده است.

شناسایی انواع حافظه انسان

حافظه حسی : یعنی نگهداری موقت اطلاعات در اندام های حسی . مثل زمانی که یک لغت رو روی تخته کلاس می بینیم.
حافظه کوتاه مدت : یعنی ذخیره و پردازش اطلاعات به مدت بسیار کوتاه. مثل زمانی که لغت روی تخته رو بررسی می کنیم تا معنی اش رو متوجه بشیم.
حافظه بلند مدت : یعنی ذخیره سازی اطلاعات به منظور استفاده از اون ها در آینده. مثل زمانی که لغات رو حفظ کرده و اون ها رو سر امتحان به یاد میاریم.

پس به طور کلی میشه نتیجه گرفت: حافظه حسی اطلاعات رو به صورت گذرا نگه می داره، حافظه کوتاه مدت اطلاعات رو تا زمانی نگه می داره که مورد استفاده باشه، مثل زمانی که هنوز مسئله ریاضی جدیدی به ما آموزش داده نشده است! و حافظه بلند مدت اطلاعات رو برای همیشه نگه می داره. برای همینه که همه ما مسئله فیثاغورس رو همیشه به یاد خواهیم داشت.